‘Educated’ van Tara Westover

‘What is a person to do when their obligations to their family conflict with other obligations – to friends, to society, to themselves?’

Lezen is heerlijk en dat mag geuit worden. Vooys laat eens in de zoveel tijd een redactielid aan het woord over het schrijfsel waarin hij of zij zich die week verdiept. Deze week: wat leest Alie?

‘Tot je zeventiende geen school vanbinnen zien, ervan overtuigd zijn dat het drinken van Cola Light een zonde tegenover God is, dokters en medicijnen als hoererij beschouwen en nooit van de Holocaust hebben gehoord: dat is een korte samenvatting van de jeugd van Tara Westover zoals zij die opschrijft in haar autobiografie en tevens debuut Educated. A Memoir. Tara, 32 jaar oud (waarvan ze de eerste zeventien jaar ongeschoold doorbrengt), promoveerde in 2014 aan de University of Cambridge op ‘intellectual history and political thought’. Ze groeit op in de bergen van Idaho (Verenigde Staten) als jongste in een streng mormoons gezin. ’s Nachts slaapt ze met haar ‘head-for-the-hills-bag’ binnen handbereik, omdat haar ouders ervan overtuigd zijn dat de Apocalyps elk moment kan aanbreken, en dat zij dan dankzij hun immense voorraad wapens en ingemaakte perziken een van de weinige overlevenden zullen zijn. Het enige onderwijs dat Tara ontvangt, is het maken van kruidenzalfjes en -mengsels met haar moeder en het rondstruinen en werken in de ‘junkyard’ van haar vader.

In haar puberteit begint Tara zelf studieboeken te lezen en zich te scholen, waardoor ze uiteindelijk wordt toegelaten aan de Brigham Young University. Hoewel dit alsnog een universiteit is die eigendom is van de mormoonse kerk, gaat vanaf dat moment een compleet nieuwe wereld voor haar open: een wereld vol rokken boven de knie, tentamenpapier en mormonen die Cola Light drinken en paracetamol slikken. Wat volgt is een beschrijving van de jaren die volgen, waarin Tara heel langzaam probeert los te komen van het geïsoleerde milieu waarin ze is opgegroeid, van een dominante geesteszieke vader, een gewelddadige broer en een wereld vol waanideeën.

Bij het lezen van dit boek ontdekte ik een werkelijkheid die zich onmetelijk ver bij de mijne vandaan bevindt, maar die tegelijkertijd bij vlagen verrassend dichtbij komt. Je hoeft niet op een berg in Idaho te zijn geboren om je te herkennen in de vragen waar Tara een antwoord op zoekt. Hoe vecht je je los van de plek waar je vandaan komt, hoe kies je je eigen weg in het leven, en hoe zorg je ervoor dat je liefde en waardering blijft houden voor daar waar je wortels liggen, zelfs als, in het geval van Tara, de aarde daar bloed bevat, en de muren daar afgrijselijke dingen hebben gehoord en gezien?

Voor mij is dit geen boek dat probeert te bewijzen dat gelovige mensen gestoorde gekkies zijn die zo snel mogelijk uit moeten sterven. Dit coming-of-age-verhaal laat een tragisch voorbeeld zien van een religieuze uitwas, zónder daarmee religie af te schrijven – en dat vind ik fijn. Educated is bijzonder, ontroerend, pijnlijk, meeslepend, afgrijselijk en ongelofelijk tegelijkertijd. Lees dit.’