Huidig nummer
Vooys 43.2 ‘Onder invloed’ is uit!
Schrijverschap en middelengebruik gaan hand in hand. Bij uitstek is dit te herkennen bij de verslaafde poète maudit die tijdens de Romantiek in zwang kwam. In de eerste plaats valt hierbij te denken aan dichters rondom Charles Baudelaire, maar het beeld van schrijven onder invloed is eveneens herkenbaar bij schrijvers zoals Jan Wolkers, Ernest Hemingway of zelfs hedendaagse schrijvers zoals Tobi Lakmaker. Daarnaast wordt er in de literatuur zelf wat afgedronken, gerookt, gespoten en gesnoven. In deze editie van Vooys verkennen we het verband tussen literatuur en middelengebruik: van vroegmoderne, historische drankculturen tot moderne en hedendaagse reflecties in de letteren. Met verdovende middelen bedoelen we zowel alcohol als andere soorten drugs. Onze ervaring is echter, zo blijkt uit de artikelen in dit nummer, dat de representatie van drank in de literatuur het meest onderzocht wordt.
Cultuurhistoricus Christian Rijnberg onderzoekt hoe Johann Wilhelm Petersen in zijn Geschichte der deutschen National-Neigung zum Trunke (1782) de Duitse drinkcultuur beschreef en herwaardeerde. Rijnberg betoogt dat Petersen de Duitse ‘drankzucht’ probeert te relativeren als een authentieke nationale traditie met zowel negatieve als positieve gevolgen. Rijnberg biedt zo inzicht in de manier waarop literatuur kan bijdragen aan de constructie van nationale identiteit.
Geschiedkundige Estel van den Berg analyseert De gulsigheydt (1639) van rederijker Willem Ogier. Van den Berg laat zien hoe het toneelstuk drank portretteert als sociale lijm, maar ook als destructieve kracht. Hierbij richt zij zich in het bijzonder op de rol van de rederijkerscontext en drankgebruik in relatie tot gender en sociale klasse.
Neerlandica en pedagoog Xenia Dees analyseert Autobiografie van mijn lichaam (2024) van Lize Spit. Aan de hand van het concept ‘abjectie’ van Julia Kristeva richt Dees zich op het kinderperspectief op een verslaafde ouder.
Daarnaast bevat deze editie een literair portret. Cultuurwetenschapper Angela Poort laat zien hoe het leven en werk van de Franse symbolische dichteres Renée Vivien verweven was met drugs. Viviens leven en werk illustreren hoe drank zowel een artistieke muze als een dodelijke verslaving kan zijn.
In de ‘Verstand van Zaken’ zet kunsthistoricus Jos ten Berge vraagtekens bij de opvatting dat drank en drugs kunnen bijdragen aan de creativiteit van een kunstenaar. Hij betoogt dat dit beeld vaak meer te maken heeft met mythevorming en het mediabeeld dan met de realiteit.
Redacteuren Jip Olsthoorn en Myrthe Hoekema spraken schrijver en cabaretier Fimme Bakker over zijn carrière en zijn geschiedenis met drankgebruik. In zijn voorstelling ‘Ben je bezopen?’ verkent hij die geschiedenis.
De ‘Stijlbreuk’, verzorgd door Jip Olsthoorn, bestaat uit citaten uit de literatuur waarin drank en drugs genuttigd worden.
Ten slotte worden er twee recent verschenen letterkundige boeken gerecenseerd. Historica en religiewetenschapper Lara Offermans bespreekt Muze en Mennisten (2024) van Alfred van Wijk. Literatuurwetenschapper Ruud Hisgen en boekhistoricus Adriaan van der Weel besteden aandacht aan de bundel Over lezers en lezen (2023), de veertiende editie van het Cahier voor literatuurwetenschap.
Een selectie van onze artikelen kunt u ook online lezen op onze website. Wilt u dit nummer bestellen? Klik hier om losse nummers te bestellen.
Omslag: Jannah van Hout (https://www.jaantjeanna.com/)
Illustratie binnenwerk: Madelief Mühren
Verkrijgbaarheid
Vooys 43.2 ‘Onder invloed’ is te bestellen met ons bestelformulier (€6,50 + €1 verzendkosten voor totale bestelling). Daarnaast is Vooys 43.2 te koop in diverse boekhandels in Nederland en in te zien in een aantal binnen- en buitenlandse universiteitsbibliotheken. Ook oudere nummers zijn te bestellen via ons bestelformulier. De afgelopen vier uitgebrachte nummers kosten €6,50 per stuk (+ €1 verzendkosten voor de totale bestelling). Oudere nummers kosten €3,- per standaardnummer en €4,50 voor een dubbelnummer (+ €1 verzendkosten voor de totale bestelling).
Recensie-exemplaar
Een aanvraag voor een recensie-exemplaar kunt u doen door een mail te sturen naar abonneeservice@tijdschriftvooys.nl.